Làm thế nào để dưỡng thành khí chất quý tộc?

Khí chất quý tộc đến từ cốt cách bên trong chứ không phải hình thức bên ngoài, từng hành động lời nói đều toát lên vẻ cao quý.

Người giàu có và người quý tộc cũng không giống nhau, sự khác biệt ở đây nằm ở khí chất. Khí chất quý tộc này là sự truyền thừa qua nhiều đời và phải được tôi rèn qua thời gian dài. Như một cô gái có dòng dõi quý tộc Anh nói: “Những thứ bên ngoài luôn thay đổi. Những thứ phổ biến đến đâu rồi cũng sẽ có ngày lỗi thời. Duy chỉ có khí chất đến từ sự tu luyện và tích lũy mấy đời thì qua thời gian lâu vẫn không lỗi thời”. Khí chất này không phải là thứ có thể dùng tiền để mua được. Chúng ta hãy đến với những trải nghiệm thực tế của tác giả Phan Kiệt Khách để có thể hiểu rõ hơn về khí chất của giới quý tộc:

Cô gái Thụy Sĩ quý phái

Vào mùa hè năm 1994, tôi đã ở Geneva, Thụy Sĩ, dạy một cô gái người Thụy Sĩ tên là Angelina học tiếng Trung Quốc. Angelina từng học đại học ở London, Anh, và trở về Geneva đoàn tụ với gia đình trong kỳ nghỉ hè. Sau một thời gian quen biết nhau, tôi bắt đầu cảm thấy khó hiểu, tại sao một cô gái đoan trang, quý phái, lễ phép, chu đáo như vậy, lại có thể cẩn thận trong chi tiêu hàng ngày như thế, thậm chí có phần hơi tằn tiện? Hay là bởi vì cô vẫn còn là sinh viên?

Một ngày cuối tuần nọ, tôi và mười mấy người bạn của cô ấy được mời đến bữa tiệc gia đình của cô. Angelina tao nhã đứng đợi chào khách trước cổng ngôi biệt thự. Ngôi biệt thự 3 tầng mang phong cách cổ kính, nó tỏ ra hơi thấp bé và cũ kỹ trên nền không gian xanh hơn mười mẫu được sửa sang gọn gàng. Nối ngôi nhà này với đường cao tốc phía xa xa là một con đường nhựa dài và quanh co. Nó giúp ngăn cách sự ồn ào náo nhiệt của thành phố với sự yên bình của vùng nông thôn; đồng thời cũng là nơi kết nối văn minh hiện đại và văn hóa truyền thống.                  

Bước vào ngôi biệt thự, nhìn thoáng qua là có thể thấy các bức tường chỗ cầu thang và lối đi treo đầy những hình vẽ cũ kỹ của các mẫu quần áo trang sức và nhân vật. Cô nói với tôi rằng, những hình vẽ này là từ thời bà nội của cô truyền lại; và đó là quy phạm lễ nghi trong lời nói cử chỉ của họ. 

Khí chất được truyền thừa qua nhiều đời

Ngay từ khi cô ê a tập nói, những bức tranh này chính là những bài học vỡ lòng của cô; và mẹ là người thầy đầu tiên của cô. Mẹ của cô lại học những “quy tắc” này từ bà ngoại của cô. Tương lai cô cũng sẽ tiếp tục đem những thứ này truyền cho con của cô. 

Tôi hỏi cô, trên hình vẽ có rất nhiều quần áo và trang sức đã lỗi thời, như vậy thì có ích gì khi truyền từ đời này sang đời khác? “Khí chất”, cô không chút do dự mà trả lời tôi, “Những thứ bên ngoài luôn thay đổi. Những thứ phổ biến đến đâu rồi cũng sẽ có ngày lỗi thời. Duy chỉ có khí chất đến từ sự tu luyện và tích lũy mấy đời thì qua thời gian lâu vẫn không lỗi thời”. 

Sau đó, tôi mới biết rằng cô xuất thân từ một gia đình quý tộc Anh bị sa sút. Thời gian trôi đi, khiến họ mất đi sự giàu có và địa vị xã hội, nhưng khí chất quý tộc bẩm sinh của họ vẫn khiến cho người ta cảm động.

Trong tiếng Anh, nghĩa gốc của từ “khí chất quý tộc” là “huyết thống quý tộc”. Nói cách khác, khí chất trải qua huyết mạch truyền thừa, chảy trong huyết quản, thấm vào xương tủy.

Chàng trai lịch thiệp

Năm 2004, tôi làm việc cho công ty xe Audi ở nước Đức; đồng thời học tiến sĩ tại Đại học Leipzig. Một buổi chiều nọ, lúc tôi đi ra khỏi thư viện, một sinh viên Đức đang đẩy cửa và giữ lại chờ tôi bước ra. Sau khi tôi bước ra, cậu lại nhẹ nhàng đóng cửa và mỉm cười thân thiện. Khi cậu ấy dùng thứ tiếng Trung không được chuẩn để nói “xin chào” đối với tôi; tôi ngay lập tức xua tan hiểu lầm rằng cậu ấy có thể nghĩ tôi là người Nhật.

Người thanh niên trẻ tên là Andrea, sau này đã trở thành người bạn rất thân của tôi. Tôi từng hỏi cậu ấy: “Tại sao cậu đối với người đến từ quốc gia tương đối lạc hậu lại tỏ ra tao nhã lễ phép như vậy?” Andrea nói một câu mà tôi cả đời cũng không thể quên: “Chỉ tôn trọng người có địa vị xã hội, người giàu có, người có danh vọng, thậm chí người có tri thức, thì đó không phải là tôn trọng thực sự, mà là nịnh bợ. Là một quý ông, tôn trọng là đối với tất cả mọi người đều phải thể hiện sự kính trọng và quan tâm”. 

Tổ tiên của Andrea là một nhà quý tộc người Phổ. Cha cậu lúc đó là chủ một hãng xe hơi của Đức. Gia thế giàu có và dòng máu quý tộc không làm cho hậu duệ của gia tộc này có một chút nào kiêu căng ngạo mạn hay vô lễ. Khí chất cao quý của cậu bộc lộ rõ ràng và tự nhiên trong ánh mắt chân thành và khiêm tốn.

Làm sao để dưỡng thành khí chất quý tộc?

Vậy làm sao có thể dưỡng thành khí chất quý tộc? Dưới đây chúng ta sẽ xem một chút “Nền giáo dục quý tộc” ở phương Tây:

Trường nội trú

Việc cố gắng đưa những đứa trẻ vào trường nội trú tốt nhất ở châu Âu và châu Mỹ không chỉ khiến chúng tránh xa sự nuông chiều của cha mẹ, mà còn tránh được một số tác động xấu từ môi trường kinh doanh của cha mẹ. 

Trong khi hòa nhập vào nền giáo dục cao thượng của nhà trường, chúng sẽ từ bỏ được tâm lý thực dụng và chủ nghĩa kim tiền trong hoàn cảnh sống ban đầu. Bởi vì mục đích chủ yếu của những trường học này, cũng không chỉ là truyền thụ và bồi dưỡng kỹ năng, mà điều quan trọng hơn là giáo dục học sinh trở thành một cá thể độc lập; hoàn thiện về nhân cách, phát triển cá tính; cũng lập chí trở thành người có ích cho xã hội và người khác. 

Các trường nội trú tốt nhất của châu Âu và châu Mỹ, không chỉ được biết đến là nơi phát triển chỉ số IQ của học sinh, mà còn là nơi rèn luyện tính lịch thiệp của học sinh. Tinh thần quý tộc này chủ yếu biểu hiện tại lý niệm “Hy sinh bản thân, phụng sự quốc gia”. Khi chiến tranh xảy ra, lúc quốc gia nguy cấp, những học sinh này sẽ trở thành “linh hồn của quân đội”.                    

Coi trọng thể thao

Ở châu Âu, thể thao luôn được giới quý tộc vô cùng coi trọng. Dù là chèo thuyền, bóng bầu dục, bóng đá, đấu kiếm hay cưỡi ngựa, kiện tướng thể thao ở hầu hết các môn đều là anh hùng trong mắt thanh thiếu niên Âu Mỹ. 

Sở dĩ giới quý tộc yêu thể thao là vì trong suy nghĩ của họ, quý tộc không nên mắc bệnh. Một cơ thể khỏe mạnh và một tâm hồn tỏa nắng là những yêu cầu cơ bản để trở thành một quý ông hay quý bà. 

Đối với tầng lớp quý tộc mà nói, vận động thể dục không chỉ là rèn luyện thân thể, mà điều quan trọng hơn là có thể khích lệ mọi người tuân thủ nghiêm ngặt những quy tắc đã được thiết lập; bồi dưỡng mọi người trở thành một thành viên trong đội có trách nhiệm. Nhiều môn thể thao trên thế giới ngày nay bắt nguồn từ dân gian; sau đó trở thành trò chơi của giới quý tộc; và cuối cùng được giới quý tộc phổ biến rộng rãi đến toàn xã hội.

Du lịch thế giới

Du lịch đến nhiều quốc gia không chỉ bồi dưỡng cho con cái tinh thần khai sáng và mạo hiểm, mà còn để có thể hiểu được xã hội và tự nhiên; chính như câu nói “đọc vạn quyển sách, đi vạn dặm đường”. 

Nhưng du lịch cũng không đơn giản là để chụp hình quay phim, đến vui chơi một chút rồi về. Giới quý tộc đi du lịch cần có sự chuẩn bị đầy đủ về kiến thức văn hóa và điều tra thực địa chuyên sâu; cần có một đôi mắt biết khám phá cái đẹp và một bộ óc biết nhìn nhận ra vấn đề. 

Nói chung, các nhà quý tộc châu Âu thường khuyên con cái của họ nên dành ít nhất từ nửa năm đến một năm để đi du lịch khắp thế giới. Loại hình du lịch này không phải là du ngoạn sơn thủy hay cưỡi ngựa xem hoa, mà là có thầy hướng dẫn đi cùng với bạn học; mở rộng tầm mắt, nâng cao kiến thức.

Tìm hiểu nghệ thuật

Nuôi dưỡng tình yêu âm nhạc của trẻ em là một yếu tố cốt lõi khác của khí chất quý tộc. Những người không biết thưởng thức âm nhạc, điêu khắc, hội họa, khiêu vũ, kịch, thơ và văn học thì không phải là giới quý tộc. 

Giới quý tộc có thể không có trình độ chính trị, nhưng không thể không có trình độ nghệ thuật. Giới quý tộc có thể ăn nói thận trọng, không tranh biện với người khác; nhưng họ có đầy đủ kiến thức để tranh luận với người khác. 

Angelina và Andrea đều có những điểm tương đồng về phương diện này. Mỗi khi tôi bật nhạc trong xe, hai người họ đều luôn chia sẻ với tôi cảm nhận của họ; dường như đối với mỗi bài hát họ đều rất quen thuộc. 

Khi nói đến lịch sử, văn học, địa lý hoặc triết học, họ giống như những giáo sư cao cấp; khiến người ta khó tin rằng họ chỉ là sinh viên đại học ở độ tuổi đôi mươi. Trước mặt công chúng hoặc trong các tình huống xã giao, họ thường kiệm lời, lễ phép lắng nghe; nhưng thường có những lời nói phi phàm, sâu sắc, hài hước.                          

Tham gia quân đội để huấn luyện

Tại châu Âu, kể từ khi có giới quý tộc đến nay, đã có truyền thống gửi con cái của họ tham gia quân đội để được huấn luyện. Quân đội bồi dưỡng tinh thần quốc gia và ý thức phụng hiến của quý tộc. 

Cho đến nay, truyền thống này của giới quý tộc vẫn không hề thay đổi. Người kế thừa ngai vàng của Anh, vương tử Charles, khi còn trẻ đã phục vụ trong quân đội 7 năm. Mà hai con trai của ông là vương tử William và Harry, sau khi tốt nghiệp trường nội trú Eton, đều chính thức vào Học viện Quân sự Sandhurst. 

Sau khi tốt nghiệp, họ vẫn tiếp tục phục vụ trong quân đội. Vương tử Harry thậm chí còn được cử đến tiền tuyến ở Afghanistan để trải nghiệm cuộc chiến. Điều đáng nói là, mặc dù là vương tử cao quý, nhưng sau khi tốt nghiệp học viện quân sự, vương tử William và Harry đều có quân hàm như những người tốt nghiệp khác; tức cũng chỉ là thiếu úy mà thôi. Vì họ chưa có lập chiến công, chưa có cống hiến gì cho quốc gia. Cho dù là quý tộc thì cũng không thể dễ dàng thăng chức.

Giao tiếp xã hội

Giao lưu là dịp để con cái quý tộc thực hành và bồi dưỡng lễ nghi, phẩm chất khiêm cung và phong độ thanh nhã. Mục đích cuối cùng của việc giáo dục các lễ nghi quý tộc là để nâng cao sự tao nhã của tâm hồn. Vì vậy, việc duy trì phong thái nhất quán khi ở một mình là cốt lõi tinh thần của tầng lớp quý tộc. “Cẩn trọng khi ở một mình” là sức mạnh bên trong của giới quý tộc; còn lễ nghi là hình thức biểu hiện bên ngoài của sức mạnh bên trong. 

Lễ nghi là một bộ đầy đủ những phương thức và phương pháp để trau dồi nội lực; khiêm tốn và nhã nhặn là tiêu chuẩn cốt lõi để giới quý tộc đối nhân xử thế. Tham gia vào các hoạt động xã giao chính là cách tốt nhất để kiểm nghiệm các hành vi ưu nhã.

Vậy các quý tộc tham gia vào những hoạt động xã hội nào? Hãy lấy nước Anh làm ví dụ, đua ngựa vào tháng 4; thưởng hoa vào tháng 5; quần vợt và chơi golf vào tháng 6; tháng 7 đua thuyền; tháng 8 xem triển lãm tranh; tháng 9 xem các buổi hòa nhạc và ca kịch; tháng 10 xem kịch múa, kịch nói. Chỉ trong những dịp giao tiếp xã hội, khí chất quý tộc mới được bộc lộ hết; và chỉ không ngừng tham gia các hoạt động xã hội, tinh thần quý tộc mới thực sự được rèn luyện và nâng cao.

Khí chất quý tộc đến từ bên trong

Rất nhiều tinh thần quý tộc cho đến ngày nay vẫn được tôn sùng như: Khiêm tốn lịch thiệp khi đối xử với người khác, ưu nhã ôn hòa; lúc đối diện với vinh diệu hay khốn cảnh thì ung dung tự tại, trầm tĩnh như không; ý thức phụng hiến và tinh thần hy sinh khi phụng sự quốc gia và công chúng; không cho là mình đúng, không khoe khoang khoác lác; ưa chuộng những thứ có thể tu thân dưỡng tính như văn học, nghệ thuật, thể thao, xã giao… 

Cho nên có thể nói, khí chất quý tộc là xuất phát từ bên trong và phải trải qua một quá trình tu dưỡng lâu dài mới có thể thành hình.              

Theo Aboluowang