TruyenThong.Tv
Đạo xử thế từ đôi đũa: Vuông để lập thân, tròn để xử sự
Đôi đũa một đầu thì vuông, một đầu thì tròn; vuông để khỏi bị lăn, tròn để gắp thức ăn. Trong đó cũng ẩn chứa đạo xử thế của đời người.
Có đầu tròn nên đũa mới hữu dụng; có đầu vuông nên đũa mới đứng vững. Đôi đũa đã ẩn chứa trong đó đạo xử thế: Không vuông sẽ không có nguyên tắc để lập thân; không tròn thì làm việc sẽ khó thành.
Nội dung chính
1. Không vuông không thể đứng vững
Một người có nguyên tắc, có quy củ thì mới có thể có chỗ đứng trong xã hội. Nếu như nội tâm không có chuẩn tắc, tùy ý đột phá, như vậy người này sẽ rất khó để thành công.
Tống Thái Tổ Triệu Khuông Dận từng làm tướng lĩnh vào thời Hậu Chu. Lúc ở hoàng cung, ông thường nhờ Tào Bân lấy ngự tửu (rượu của vua) để uống. Tào Bân nói: “Đây là rượu công gia (rượu trong hoàng cung), không thể đưa cho ông uống được”.
Sau đó Tào Bân tự bỏ tiền ra để mời Triệu Khuông Dận uống rượu. Sau này khi Triệu Khuông Dận làm hoàng đế, ông nói: “Quan lại bên cạnh Thế Tông, Tào Bân là người có quy củ nhất”. Và cuối cùng đã coi Tào Bân như là tâm phúc của mình.
Tào Bân từ một người chuyên lo việc trà rượu, cuối cùng trở thành một tướng lĩnh của triều Tống.
Nhân phẩm là gốc để lập thân
Một người trong tâm có nguyên tắc, làm người có quy củ, như vậy mới có thể được người khác xem trọng. Còn như một người không đáng tin cậy thì cũng không ai muốn gần gũi.
Lã Nguyên Ưng là Đông đô lưu thủ (chức quan) vào thời nhà Đường. Ông rất thích chơi cờ, thường cùng một người phụ tá chơi cờ giải khuây.
Một lần nọ khi đang chơi cờ thì lại có công văn khẩn đưa đến, ông buộc phải đi xử lý ngay. Người phụ tá nhân cơ hội này thay đổi vị trí quân cờ. Tuy nhiên việc này đã bị Lã Nguyên Ưng nhìn thấy rõ ràng, nhưng ông cũng không có nói ra. Quả nhiên sau đó người phụ tá đã thắng ván cờ này.
Ngày hôm sau, ngay lúc người phụ tá đang nói hùng hồn về tài đánh cờ của mình cao siêu như thế nào thì Lã Nguyên Ưng phái người đưa vàng bạc tới, muốn người phụ tá này đi tìm việc nơi khác.
Nếu bạn không có nguyên tắc thì không ai muốn làm việc cùng với bạn. Nhân phẩm là gốc để lập thân, cũng như đầu vuông của cây đũa, nếu bạn không có chuẩn tắc để câu thúc bản thân thì thật khó để có chỗ đứng vững chắc trong xã hội.
2. Không tròn làm việc sẽ khó thành
Chúng ta thường nói bên trong vuông, bên ngoài tròn. Nội tâm phải có nguyên tắc, nhưng xử thế phải có trí tuệ. Nguyên tắc là dùng để yêu cầu tự thân, chứ không phải dùng để yêu cầu người khác.
Khi giao tiếp với người khác, một người quá nguyên tắc sẽ khiến cho đối phương cảm thấy khó gần gũi. Người như vậy làm việc sẽ khó thành công. Cũng giống như đầu đũa mà vuông thì sẽ rất khó gắp thức ăn.
Vào cuối thời nhà Thanh, Tả Tông Đường luôn muốn đóng vai trò chủ chốt trong triều đình, nhưng ông vốn là người không mềm mỏng, đối với việc xu nịnh chốn quan trường thì không quan tâm. Ông là người liêm khiết, nhưng lại có phần hơi lạnh nhạt, không quan tâm đến các mối quan hệ chốn quan trường.
Về sau nhờ lập được công trạng, ông cũng được chú ý hơn, nhưng không có ai nguyện ý giúp đỡ ông. Cả ngày ngồi yên, không có việc gì làm. Nguyện vọng tận sức phụng sự quốc gia của ông cũng không thực hiện được.
Ngược lại, Tăng Quốc Phiên sau lần thứ hai xuống núi, đối với một huyện lệnh cũng có thể lấy lễ mà kết giao. Đối với quy tắc của quân lính thì cũng là mắt nhắm mắt mở cho qua những chuyện không quan trọng. Quan chức cấp dưới tiến cử người cũng được ông tạo điều kiện thuận lợi. Ông từ chỗ kẻ thù khắp nơi, trở thành người có rất nhiều bằng hữu. Lúc này sự nghiệp của Tăng Quốc Phiên mới trở nên huy hoàng.
Ngoài tròn trong vuông
Trong “Thái căn đàm” có nói: Chỗ lập thân không thể cho mình là quá thanh cao; đối với hết thảy những thứ dơ bẩn phải khoan dung mới được; cùng người khác không thể quá phân minh, tất cả thiện ác hiền ngu phải bao dung cho được.
Tăng Quốc Phiên lúc mới ra làm quan thì rất nghiêm khắc. Nhìn thấy ai không thuận mắt thì đều phải nói ra hết. Cuối cùng ở chốn quan trường nửa bước cũng khó đi. Sau này ông mới hiểu ra và đối xứ bao dung với mọi người hơn.
Vuông để lập thân, tròn để xử sự. Không vuông không đứng, không tròn không thành. Làm người có chuẩn tắc, làm việc có phương pháp.
Người thực sự lợi hại chính là ngoài tròn trong vuông, đây là một trong những đạo xử thế quan trọng mà chúng ta cần tu dưỡng.
Theo 360doc
