Tăng cân mất kiểm soát và bệnh béo phì dường như đang là một vấn nạn của xã hội. Có rất nhiều người cảm thấy bị tăng cân, dù chế độ ăn không hề tăng. 

Trao đổi chất là quá trình cơ thể chuyển hóa thức ăn thành năng lượng. Trong quá trình sinh hóa phức tạp này, nhiệt từ thức ăn và đồ uống kết hợp với oxy để tạo ra năng lượng; cung cấp cho các hoạt động sống.

Ngay cả khi nghỉ ngơi, cơ thể cũng cần năng lượng để thực hiện tất cả các chức năng “tiềm ẩn” của nó. Chẳng hạn như thở, tuần hoàn máu, điều chỉnh nồng độ hormone, tăng trưởng tế bào và sửa chữa. Số lượng calo mà cơ thể sử dụng để thực hiện các chức năng cơ bản này, được gọi là quá trình trao đổi chất.

4 giai đoạn khác nhau của quá trình trao đổi chất

Sự trao đổi chất giống như một cỗ máy nhỏ trong cơ thể, đốt cháy calo mọi lúc. Nhưng do yếu tố di truyền, tuổi tác, cân nặng, chế độ ăn uống cùng thói quen tập luyện mà lượng calo bị đốt cháy là khác nhau. 

Sự trao đổi chất của con người đạt đỉnh điểm lúc 1 tuổi, và duy trì ổn định từ năm 20 đến 60 tuổi. Sau đó thì bắt đầu suy giảm . 

Phát hiện được công bố trên tạp chí Science, có  4 giai đoạn của quá trình trao đổi chất.

Giai đoạn 1: Từ khi sinh ra tới lúc 1 tuổi, quá trình đốt cháy calo nhanh hơn 50% so với người trưởng thành. Sau đó giảm dần khoảng 3% một năm cho đến khoảng tuổi 20.

Giai đoạn 2: Trước 20 tuổi, quá trình này chậm lại một chút.

Giai đoạn 3: Từ 20 tuổi tới 60 tuổi, sự trao đổi chất duy trì khá ổn định, không có quá nhiều thay đổi.

Giai đoạn 4: Sau 60 tuổi, quá trình này giảm xuống theo từng năm. Tới 90 tuổi sự trao đổi chất giảm 26% so với lúc còn trung niên.

Tại sao ăn ít mà vẫn tăng cân?

Rất nhiều người cảm thấy không hiểu tại sao họ vẫn tăng cân, mặc dù lượng ăn uống và vận động không thay đổi.

Các chuyên gia dinh dưỡng giải thích rằng, đó là do quá trình trao đổi chất của con người giảm dần theo tuổi tác.

thừa cân; tăng cân mất kiểm soát; tăng cân ở tuổi trung niên; béo phì
Càng lớn tuổi càng khó kiểm soát cân nặng của mình (ảnh: Teleplushc)

Càng lớn tuổi càng khó kiểm soát cân nặng của mình. Tuy nhiên bạn vẫn có thể tập thể dục; hoặc bổ sung protein và vitamin nhóm B, Vitamin D và thực phẩm có chứa iốt và sắt để cải thiện sự trao đổi chất.

“Freedom Times” dẫn lời chuyên gia dinh dưỡng Dư Chu Thanh trong một fan page facebook “Chuyên gia dinh dưỡng Dư Chu Thanh” rằng:

  • Tỷ lệ trao đổi chất cơ bản đề cập đến lượng calo tối thiểu và cơ bản nhất mà một người sẽ tiêu thụ để duy trì sự sống; ngay cả khi anh ta không vận động. Chẳng hạn như nhịp tim, nhịp thở và tuần hoàn, tiêu hóa, v.v. Đối với nam, cách tính là 66+ (13,7 × cân nặng) + (5 × chiều cao) – (6,8 × tuổi); đối với nữ là 655+ (9,6 × cân nặng) + (1,8 × chiều cao) – (4,7 × Tuổi).
  • Từ công thức trên có thể thấy rằng tỷ lệ trao đổi chất sẽ giảm khi tuổi tác tăng lên. Khi đó dù lượng thức ăn của bạn vẫn như hàng ngày; lượng calo tiêu thụ của cơ thể cũng sẽ thay đổi, nó giảm dần; dẫn đến tích tụ calo dư thừa và trở thành chất béo.

Cách khắc phục cơ bản để kiểm soát sự tăng cân

Đồng thời, các chuyên gia nhấn mạnh việc tăng cân ở tuổi trung niên là không thể tránh khỏi. Mọi người có thể cải thiện điều này thông qua chế độ ăn kiêng hoặc tập thể dục.

Nên ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật; thực phẩm chứa protein, vitamin B phức hợp, vitamin D, hành, gừng, tỏi, i-ốt, sắt, các loại củ, trà xanh,… Uống đủ nước cũng có thể cải thiện sự trao đổi chất hiệu quả.

thừa cân; tăng cân mất kiểm soát; tăng cân ở tuổi trung niên; béo phì
Ăn nhiều rau xanh và các loại hạt để hạn chế việc tăng cân (ảnh: Adobe Stock)

Cải thiện chế độ ăn kể trên, không chỉ giúp cho việc giảm cân hiệu quả hơn; mà nó còn đột phá được sự trì trệ của bản thân.

Ngoài ra, tập thể dục, vận động nhiều hơn để tiêu hao bớt lượng calo; tránh tích tụ mỡ, tăng nhanh quá trình trao đổi chất.

Cách để tăng tỷ lệ trao đổi chất mạnh mẽ hơn

Tập thể dục, đi bộ, đạp xe, bơi lội,.. là những hoạt động đốt cháy calo mạnh. Hãy dành 30 phút để hoạt động thể chất nhiều hơn mỗi ngày.

thừa cân; tăng cân mất kiểm soát; tăng cân ở tuổi trung niên; béo phì
Đạp xe giúp đốt cháy lượng calo mạnh mẽ, hạn chế tích tụ calo dư thừa trong cơ thể (ảnh: Overmore)

Tập luyện những môn rèn luyện thể lực, sức mạnh như nâng cử tạ. Đây là cách tốt nhất để tăng cường lượng trao đổi chất của cơ thể. Hãy tập tạ ít nhất hai lần mỗi tuần, giúp chống lại sự mất cơ do lão hóa. Đồng thời tăng khối lượng cơ trong cơ thể,  mà khối lượng cơ là yếu tố quan trọng trong việc giảm cân.

Vận động nhiều hơn mỗi ngày, bất kỳ hoạt động nào cũng sẽ giúp đốt cháy calo. Hãy tìm cách để đi bộ nhiều hơn, và hoạt động thêm vài phút mỗi ngày so với hôm trước. Và tắm bong bóng nước nóng cũng là một cách tuyệt vời để tăng cường sự trao đổi chất của bạn.

Hãy chú ý đến chế độ ăn uống của mình, tránh tình trạng tăng cân mất kiểm soát. Giảm cân không chỉ đẹp hơn, khỏe hơn mà còn khiến bạn yêu đời hơn.

Theo Soundofhope